Macedonië heet vanaf januari 2019: Noord-Macedonië. Hiermee is een einde gekomen aan een ruim drie decennia durend conflict tussen Griekenland en de Macedoniërs.
Door het zogeheten ‘Prespa-verdrag’ van 2018 hebben de twee landen afgesproken een einde te maken aan het roerige naamdossier. In de Republiek Noord-Macedonië blijven de inwoners Macedoniërs heten die de Macedonische taal spreken. Griekenland heeft een provincie die Macedonië heet en Noord-Macedonië zal daar geen aanspraak op maken. Door het akkoord is één van de elementaire uitkomsten dat Griekenland niet meer met een veto het toetredingspad van het nieuwe Noord-Macedonië tot de Europese Unie blokkeert.
Maar de bevolking in mijn geboorteland is tot op het bot verdeeld over de naamswijzing. Voorstanders vinden dat door dit compromis het land vooruit kan en dat door de opgeheven EU-blokkade van Griekenland de Europese deuren opengaan. Tegenstanders zijn woedend. Zij vinden dat de regering het land heeft verkwanseld. Het ligt allemaal heel gevoelig. Het gaat ook over de Macedonische identiteit, de ziel, de taal, de cultuur en de Macedonische geschiedenis. Het is een bloedserieuze kwestie over een eeuwenoude historie in een heethoofdige regio.
Vanaf de oprichting van mijn stichting in 2006 heb ik het in al mijn bestaande teksten over Macedonië. Dat blijft zo staan. In nieuwe bijdrages zal ik op deze site – dat is even wennen en met pijn in het hart – het voortaan over Noord-Macedonië hebben. Volgens de internationale norm. Afgewisseld met Macedonië, zoals Macedoniërs het blijven hanteren. Ik zal proberen me er doorheen te worstelen. Voor mij is in deze complexe materie het allerbelangrijkste: ik wil gewoon mijn landgenoten helpen met diverse projecten. Ik ben en blijf een geboren Macedoniër uit de Socialistische Republiek Macedonië van de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië.
Noord-Macedonië is multicultureel. De orthodoxe-christelijke Macedoniërs vormen van oudsher de meerderheid. Samen met Albanezen, Turken, Vlachen, Roma’s en Serviërs telt het land ruim 2.1 miljoen inwoners. De meeste etniciteiten zijn vertegenwoordigd in het parlement en voor een belangrijk deel (Albanezen) in de regeringscoalities. In het parlement wordt tweetalig gesproken: Macedonisch en Albanees. Noord-Macedonië grenst aan Griekenland, Bulgarijë, Albanië, Kosovo en Servië. Op 8 september 1991 heeft Macedonië zich vreedzaam afgesplitst van Joegoslavië en ging het verder als de Republiek Macedonië. Het oorlogsgeweld vanuit Kroatië, Servië, Bosnië en Kosovo is gelukkig niet overgeslagen. Wel werd er eind jaren negentig en in 2001 gevreesd voor een burgeroorlog tussen de islamitische Albanezen en de Macedonische orthodoxe-christenen. Door inmenging van de internationale gemeenschap is er op tijd gehandeld om erger te voorkomen. Daarna hebben de Macedoniërs en Albanezen nieuwe afspraken met elkaar gemaakt over rechten en plichten.
De afgelopen jaren is er uitvoerig geïnvesteerd op allerlei terreinen. Buitenlandse bedrijven weten het land te vinden en worden met open armen ontvangen door de regering. Met zeer aantrekkelijke subsidies, scherpe leningen, hoge kortingen bij het aankopen, pachten of leasen van grond en gebouwen. Met al deze voorkeursbehandelingen krijgen zij de toegang tot de Macedonische arbeids- en handelsmarkt. Er zijn zichtbare resultaten geboekt. Het is in bepaalde delen van het land aardig opgeknapt, iets gemoderniseerd. Er gloort hoop.
Noord-Macedonië zit ingeklemd in een geo-politieke structuur. Door bemoeienissen en druk vanuit de buurlanden en invloeden vanuit de Verenigde Staten van Amerika, de Europese Unie, Rusland, Turkije, het Midden-Oosten en China. Dat maakt het land kwetsbaar. Noord-Macedonië hoopt ooit lid te worden van de Europese Unie. Daarvoor zijn echt grootschalige aanpassingen noodzakelijk. Ongeacht welke politieke partijen aan de macht zijn. De bestrijding van corruptie is wat mij betreft het belangrijkste punt. Complete herzieningen op het gebied van: werkgelegenheid, lonen, arbeidsrechten, bureaucratie, volksgezondheid, justitie, democratie, infrastructuur, onderwijs, persvrijheid, eigenlijk op alle denkbare fronten zijn meer dan dringend. Ook is onduidelijk is hoe het etnische vraagstuk zich in de toekomst gaat ontwikkelen. Een nieuwe generatie ambitieuze ondernemers, politici en uiteenlopende burgers werken natuurlijk al hard en super gemotiveerd aan de verbetering van alle zaken. Toch schiet het niet op.
Het geduld van de bevolking raakt op. Er heerst sinds jaar en dag corruptie, de werkloosheid blijft hoog, de lonen zijn laag, een heleboel gezinnen leven in armoede. De kloof tussen arm en rijk is groot. Het land is sterk verdeeld, uiteen gedreven door politiek geschreeuw. De mensen zijn het zat continu in een politieke spagaat te moeten leven. Ze zien trage vooruitgang voor hun kinderen. De elite en zakelijke/politieke kring bepaalt bijna alles. Genoeg dingen zijn gepolitiseerd of gekoppeld aan vriendjespolitiek. Zelfs de gerespecteerde vuilnisman moet na een verkiezingsuitslag vrezen voor zijn baan, die ingenomen kan worden door iemand van een andere partij. Zo ver gaat dat proces in het dagelijkse leven. Veel Macedoniërs zijn het zat en verlaten hun stad of dorp om in een ander land een nieuw leven op te bouwen. Jong en oud, ongeacht het opleidingsniveau, zoekt elders het geluk. Dat is het grootste probleem van mijn geliefde Macedonië, de leegloop.
Ohrid
Macedonië is schitterend. Mijn geboortestreek Ohrid – het meer van Ohrid – is een schilderij, een diamant. Ohrid was in een ver verleden een toeristenoord voor Nederlanders. Door de burgeroorlog in de buurlanden is de toeristenindustrie in Ohrid tussen 1991-1998 helemaal ingestort.
De laatste jaren hebben tienduizenden vakantiegangers (uit de hele wereld, inclusief grote groepen Nederlanders) Ohrid herontdekt. Ohrid bloeit weer. Wie de waardevolle Macedonische-ballon doorprikt en de pracht en praal filtert maakt ook kennis met een vergeten, verpauperd, somber beeld in alle hoeken en gaten van de samenleving. Als gevolg van de hierboven benoemde punten. Dat is eveneens de realiteit.
Ik ben niet de redder.
Ik kan en wil iets bijdragen.
Helpen op mijn manier.
Met mijn eigen stichting.
